คนขับรถส่งอาหารในจีน กับโอกาสเข้าถึงคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นได้ในยุคดิจิทัล

จากงานเขียนประเภทสารคดีเรื่อง “ผมส่งอาหารในปักกิ่ง” ซึ่งได้รับการคัดเลือกให้เป็นหนังสือแห่งปี 2023 ในการประกวดหนังสือยอดนิยมครั้งหนึ่งของจีน และ หู อันเอียน ผู้เขียนหนังสือเรื่องนี้ ได้รับการคัดเลือกให้เป็นนักเขียนแห่งปีด้วย ปรากฏการณ์นี้ทำให้หลายคนหันมาสนใจผู้ประกอบอาชีพรูปแบบใหม่ๆ เช่น คนขับรถส่งพัสดุและส่งอาหาร

เพราะพวกเขาคือ “อัศวิน” ที่ทำหน้าที่สัญจรไปมาตามถนนและตรอกซอกซอยของเมือง เป็นตัวแทนของแรงงานประกอบธุรกิจรูปแบบใหม่ 84 ล้านคนของจีน อีกทั้งเป็นผู้สร้างและผู้พิทักษ์ชีวิตที่ดีงามด้วย

ในสายตาของ เหยียน เทียน รองศาสตราจารย์จากคณะนิติศาสตร์มหาวิทยาลัยปักกิ่ง ระบุว่าอุตสาหกรรมการจัดส่งอาหารของจีนได้ชื่อว่าให้ความสำคัฐกับการส่งมอบบริการที่สะดวกสบายแบบไม่มีใครเทียบได้ในโลก ชาวต่างชาติที่มาจีนต่างประทับใจกับชีวิตที่สะดวกสบายในจีน ที่สำคัญที่สุดประการหนึ่ง คือ พวกเขาสามารถสั่งอาหารส่งถึงบ้านได้ทุกที่ทุกเวลา และเบื้องหลังความสะดวกสบายนี้ คือ การทำงานหนักของ คนขับรถส่งอาหารในจีน ตลอดจนการพัฒนาวิธีการในการรับสมัครแรงงานมาทำอาชีพนี้ให้มากขึ้นผ่านแพลตฟอร์มในประเทศจีน

คนขับรถส่งอาหารเป็นกลุ่มอาชีพใหม่ที่ใช้เทคโนโลยีดิจิทัล เป็นคนงานปกสีน้ำเงินในอุตสาหกรรมภาคบริการในยุคเศรษฐกิจดิจิทัล เมื่อลูกค้าสั่งซื้อผ่านแพลตฟอร์ม คำสั่งซื้อก็จะเข้าสู่ขั้นตอนการจัดส่งแบบออฟไลน์ ขั้นตอนการทำงานของคนขับรถส่งอาหารแบ่งออกเป็น 4 ขั้นตอน ได้แก่ การรับคำสั่งซื้อ การรับอาหารที่ร้าน การนำส่งอาหาร และ บรรลุงานตามคำสั่ง

โดยที่ผ่านมามีการนำเทคโนโลยีดิจิทัลมาใช้ในการทำให้กระบวนการจัดส่งและขั้นตอนการดำเนินงานของคนขับรถส่งอาหารในแอพฯ ง่ายดายและชัดเจนขึ้น โดยคนขับรถส่งอาหารสามารถคลิก “รับคำสั่งซื้อ” “รายงานไปยังร้านค้า” “ฉันรับสินค้าแล้ว” และ “ส่งถึงแล้ว” ผ่าน 4 ปุ่มคำสั่งเพื่อดูขั้นตอนของงานจัดส่งและเนื้อหางานถัดไป และถ้าคนขับรถส่งอาหารหาตำแหน่งที่ตั้งร้านค้าและลูกค้าไม่เจอ หรือไม่รู้วิธีการวางแผนเส้นทาง พวกเขาสามารถคลิกปุ่ม “ดูข้อมูลตำแหน่ง” และ “การวางแผนเส้นทาง” ในแอพฯ เพื่อเข้าถึงความช่วยเหลือได้ทันที

ดังนั้น เทคโนโลยีดิจิทัลจึงช่วยขจัดอุปสรรคด้านข้อมูลและเทคโนโลยีให้คนงานสามารถเข้าถึงธุรกิจการขับรถส่งอาหารได้ ลดเงื่อนไขการรับสมัคร และช่วยให้คนขับรถส่งอาหารมือใหมเริ่มงานได้อย่างรวดเร็ว และทำงานจัดส่งอาหารได้อย่างราบรื่น

ทั้งนี้ ในปี 2020 “อาชีพผู้ขับขี่ส่งอาหารออนไลน์” ได้บรรจุไว้ในหมวดหมู่อาชีพแห่งชาติจีน แสดงว่า ผู้ขับขี่ส่งอาหารได้รับการยอมรับให้เป็นอาชีพใหม่ในระดับชาติ เพราะอุตสาหกรรมการจัดส่งอาหารถึงบ้านมีบทบาทสำคัญชนิดมองข้ามไม่ได้ในการพัฒนาเศรษฐกิจจีน

เนื่องจาก ในอุตสาหกรรมร้านอาหารของจีน การจัดส่งอาหารถึงบ้านนับเป็นรูปแบบธุรกิจใหม่ที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงทางดิจิทัลของอุตสาหกรรมร้านอาหารและเป็นแรงกระตุ้นใหม่ในการพัฒนาอุตสาหกรรมร้านอาหาร ซึ่งการันตีด้วยสถิติจากศูนย์ข้อมูลอินเตอร์เน็ตจีนพบว่า รายได้จากบริการจัดส่งอาหารถึงบ้าน ปี 2022 คิดเป็นประมาณ 25.4% ของรายได้จากอุตสาหกรรมร้านอาหารทั่วประเทศจีน

โดยร้านอาหารจำนวนไม่น้อยก็ได้รับคำสั่งซื้อมากขึ้นผ่านแพลตฟอร์มออนไลน์ และแบบสอบถามในปี 2020 พบว่า ผู้ค้าที่ตอบแบบสอบถามมี  83% และ 83.4% เห็นว่า การให้บริการจัดส่งอาหารถึงบ้านช่วยเพิ่มรายได้ และมี60% เห็นว่า การจัดส่งอาหารถึงบ้านเพิ่มยอดกระแสรายวันด้วย

ด้วยเหตุนี้ การจัดส่งอาหารถึงบ้านมีอิทธิพลตรงต่อการหางานทำของชาวจีนไม่น้อย โดยผู้รับผิดชอบที่เกี่ยวข้องของสำนักงานสถิติแห่งชาติจีนระบุว่า จนถึงปลายปี 2021 ผู้ขับรถส่งอาหารในตลาดการจ้างงานที่ยืดหยุ่นมีจำนวนถึง 13 ล้านคน ซึ่งเป็นเกือบ 1% ของประชากรทั้งประเทศ

ข้อมูลจาก เหม่ยถวน (Meituan) แพลตฟอร์มให้บริการชีวิตประจำวันที่ใหญ่ที่สุดของจีนพบว่า ปี 2022 มีผู้ขับรถส่งอาหารกว่า 6.24 ล้านคน มีรายได้จากการที่บริษัทดังกล่าวเปิดรับสมัครผู้ขับรถส่งอาหาร โดยในช่วงฤดูหนาวปี 2023 ทางบริษัทเปิดรับสมัครงานตำแหน่งผู้ขับรถส่งอาหารจำนวน 300,000 ตำแหน่ง และขยายการจ้างงานอย่างต่อเนื่อง

อาชีพ คนขับรถส่งอาหารในจีน จึงเปิดกว้างและมีความเป็นธรรมด้านรายได้ตามสมควร โดยให้โอกาสในการหางานทำสำหรับคนกลุ่มต่างๆ และเป็นอาชีพที่ช่วยให้พนักงานเติบโตในระยะยาวด้วย และเมื่อผู้ขับรถส่งอาหารคิดจะเปลี่ยนอาชีพอื่น ทักษะต่างๆ ที่ได้สั่งสมมาจากประสบการณ์งานดังกล่าว เช่น ทักษะการขับขี่ การสื่อสาร การแก้ปัญหาเร่งด่วน การควบคุมอารมณ์ และการเรียนรู้ด้วยตัวเองจะช่วยพวกเขาได้มาก

ทุกวันนี้ ผู้ขับรถส่งอาหารหลายคนเปลี่ยนอาชีพเป็นพนักงานขายรถไฟฟ้า ผู้จัดการร้านอาหาร และเจ้าของเกสต์เฮาส์ พวกเขาต่างยอมรับว่า ระหว่างวิ่งจัดส่งอาหาร ทำให้พวกเขามีโอกาสสั่งสมประสบการณ์มากมาย ซึ่งมีส่วนช่วยต่อตำแหน่งงานต่อไปอย่างมาก

หลายปีมานี้ การดูแลคนงานในธุรกิจรูปแบบใหม่ของจีนเริ่มเป็นรูปธรรมมากขึ้นเรื่อยๆ สื่อรายงานว่าการประกันคุ้มครองการบาดเจ็บจากการทำงานสำหรับพนักงานในรูปแบบการจ้างงานใหม่ ซึ่งนำร่องโดยบริษัทแพลตฟอร์มต่างๆ ในเมืองและมณฑล 7 แห่งของจีน รวมถึง เหม่ยถวน, ส่านซ่ง, ฮั่วลาลา, ไขว้โก่วต่าเชอ  ได้ประสบความคืบหน้าในเบื้องต้น จนถึงปลายเดือนกันยายน 2023 คนงานในรูปแบบธุรกิจใหม่มี 6.68 ล้านคน ได้รับการคุ้มครอง และมี 32,000 คนได้รับค่าชดเชยรวม 490 ล้านหยวน ซึ่งเหยียนเทียนเห็นว่าในการคุ้มครองสิทธิประโยชน์ของผู้ขับรถส่งอาหารนั้น จีนปฏิบัติตามหลักการถือข้อเท็จจริงและประชาชนเป็นที่ตั้ง

“ที่ผ่านมา จีนเริ่มออกนโยบายและกฎหมายต่างๆ เพื่อคุ้มครองสิทธิประโยชน์ของผู้ขับรถส่งอาหารตั้งแต่ปี 2020 ถือเป็นการแก้ไขเพิ่มเติมกฎหมายแรงงานให้สมบูรณ์ขึ้น และเป็นการมอบประสบการณ์ของจีนให้กับทั่วโลกด้วย”

(เขียนโดย จางเหยียน)

พนักงานในธุรกิจใหม่เพิ่มจำนวนมากขึ้น สะท้อนถึงเสรีภาพการเปิดกว้าง และประชาธิปไตยของจีน

รูปแบบการจ้างงานใหม่ๆ ที่เกิดขึ้นได้เพิ่มขีดความสามารถในการรองรับการจ้างงานของเศรษฐกิจจีนอย่างมาก โดยแสดงบทบาทสำคัญในฐานะ “อ่างเก็บน้ำ” และ “เครื่องรักษาเสถียรภาพ” สะท้อนให้เห็นถึงการปรับรูปร่างและการเพิ่มประสิทธิภาพของห่วงโซ่อุตสาหกรรมและห่วงโซ่อุปทานของจีนภายใต้การปฏิวัติทางเทคโนโลยี และสะท้อนให้เห็นถึงชัยชนะร่วมกันด้านการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมจีน ขณะเดียวกัน จำนวนพนักงานในธุรกิจใหม่ๆ ที่เพิ่มขึ้นก็แสดงให้เห็นถึงความก้าวหน้าของเศรษฐกิจสังคมจีน และยังเป็นการแสดงให้เห็นถึงเสรีภาพ การเปิดกว้าง และประชาธิปไตยของผู้คนอีกด้วย

จากข้อเท็จจริงข้างต้นนี้เอง จึงแสดงให้เห็นว่าเศรษฐกิจแพลตฟอร์มที่พัฒนาอย่างคึกคักภายใต้เศรษฐกิจดิจิทัล กำลังปรับเปลี่ยนรูปแบบการจ้างงานแบบดั้งเดิมของจีนอย่างมีนัยสำคัญ โดยจำนวน คนขับรถส่งอาหารในจีน รวมถึง คนส่งพัสดุ และคนขับรถเรียกออนไลน์ที่เพิ่มขึ้น ตลอดจนผู้ดูแลคนป่วยเพื่อรับการรักษาพยาบาล คนทำขนมให้สัตว์เลี้ยง  และคนซ่อมตุ๊กตาด้วย เป็นต้น เหล่านี้ล้วนเป็นอาชีพใหม่ที่ค่อยๆปรากฏสู่สายตาสาธารณชนทุกวันนี้

ทั้งนี้ รูปแบบการจ้างงานใหม่สามารถพบได้ทั้งตามถนนตรอกซอยที่พลุกพล่าน และอินเตอร์เน็ตที่เชื่อมได้ทุกทิศทุกทาง รูปแบบการจ้างงานใหม่มีข้อดีต่างๆ เช่น เกณฑ์รับสมัครที่ต่ำ สามารถรับคนได้จำนวนมาก และมีความยืดหยุ่นมาก และได้กลายมาเป็นภาพแห่งความขยันแข็งขัน และการต่อสู้อย่างกล้าหาญของแรงงานจีน

ผลสำรวจเกี่ยวกับกำลังแรงงานแห่งชาติจีนล่าสุดพบว่า ขณะนี้ จำนวนพนักงานทั้งหมดในประเทศจีนอยู่ที่ประมาณ 402 ล้านคน โดย 84 ล้านคน ทำงานในรูปแบบธุรกิจใหม่ คิดเป็นร้อยละ 21 ของจำนวนพนักงานทั้งหมดในจีน คนงานในรูปแบบการจ้างงานใหม่ได้กลายเป็นส่วนประกอบสำคัญของกำลังแรงงาน

อย่างไรก็ดี รูปแบบการจ้างงานใหม่เป็นการผสมผสานระหว่างระบบการผลิตเสมือนจริงกับระบบการผลิตภาคจริง โดยอาศัยความสัมพันธ์ระหว่างคนงานกับวัสดุการผลิต ภายใต้ภูมิหลังของการพัฒนาความเป็นอัจฉริยะ ดิจิทัล และสารสนเทศ รูปแบบการจ้างงานใหม่เป็นรูปแบบที่เกิดขึ้นพร้อมกับความก้าวหน้าของเทคโนโลยีอินเตอร์เน็ตและการยกระดับการบริโภคสาธารณชน เป็นรูปแบบการจ้างงานที่มีความยืดหยุ่นสูง

การเติบโตอย่างคึกคักของรูปแบบการจ้างงานใหม่เป็นภาพที่มองเห็นได้และจับต้องได้ และเป็นภาพที่สะท้อนถึงศักยภาพการพัฒนาเศรษฐกิจจีน โอกาสที่เกิดขึ้นบ่อยครั้ง และมีอนาคตที่สดใส

(เขียนโดย หวังอวี๋ซินหง)

เปิดประสบการณ์ให้ คนขับรถส่งอาหารในจีน ได้ที่พักที่อบอุ่น สบายกว่าเดิม

ช่วงหน้าหนาวที่เพิ่งผ่านพ้นไป นับเป็นหน้าหนาวที่อบอุ่นสำหรับ หวัง ฝูเจา คนขับรถส่งอาหารในเซี่ยงไฮ้ เพราะเขาได้ที่พักที่น่าพอใจ

หวังฝูเจาเกิดหลังทศวรรษ 1995 ปี 2020 เขาเดินทางจากบ้านเกิดเหอเป่ยมาที่เซี่ยงไฮ้ เพื่อทำงานเป็นคนขับรถส่งอาหาร หนุ่มคนนี้ขยันมาก สามารถส่งอาหารได้กว่า 60 คำสั่งต่อวัน ผลงานของเขาจัดอยู่ในกลุ่มที่ดีที่สุดของบริษัท แต่สภาพที่พักของเขาไม่น่าพอใจเลย

ยิ่งเป็นเมืองใหญ่ๆ อย่างนครเซี่ยงไฮ้ หาห้องพักได้ยาก ค่าเช่าบ้านก็แพง ก่อนหน้านี้ หวังฝูเจากับเพื่อนขับรถส่งอาหารอีกสองคน เช่าที่พักร่วมกันในห้องเล็กๆ แห่งหนึ่ง ใช้ชีวิตลำบากมาก เพราะแม้ทั้งสามคนแบกรับค่าเช่าร่วมกัน แต่ละคนยังต้องจ่ายเกิน 1,000 หยวนอยู่ดี ดังนั้น เมื่อใดก็ตามที่พูดถึงเรื่องเหล่านี้ หวังฝูเจาจึงรู้สึกคับข้องใจมาก

ปัญหาที่หวังฝูเจาพบเจอ ไม่ได้เป็นปัญหาที่เพิ่งเกิดขึ้นหรือแปลกใหม่แต่อย่างใด เพราะในการทำสำรวจกลุ่มคนพนักงานในธุรกิจใหม่ๆ ของเขตผู่ถัว นครเซี่ยงไฮ้ การปรับปรุงสภาพที่พักอาศัยเป็นความปรารถนาที่เร่งด่วนที่สุดของพวกเขา

“เราต้องการให้ที่พักที่สะอาดสะอ้านและอบอุ่นน่าอยู่กับพวกเขา” เจ้าหน้าที่ทางการเขตผู่ถัวกล่าว

จากความตั้งใจนี้เองที่นำสู่การริเริ่มโครงการ “ที่พักใหม่สำหรับผู้ขับรถส่งอาหาร” โดยทางเขตผู่ถัว ซึ่งได้ระดมกำลังทางการท้องถิ่น กลุ่มสมาคม รัฐวิสาหกิจ และทรัพยากรทางสังคม และมีการวางแผนตำแหน่งที่ตั้งโครงการ และกำหนดราคาค่าเช่าบ้านอย่างละเอียด เช่น ต้องหาตำแหน่งที่ตั้งที่พักที่อยู่รอบบริเวณที่มีสถานีจัดส่งอาหารค่อนข้างเยอะ ระยะทางขับรถไม่ให้เกิน 15 นาที ค่าเช่าที่พักต่อเดือนไม่เกินคนละหลายร้อยหยวน และให้ผู้ขับรถส่งอาหารได้ที่พักดีราคาถูก

ในการทำสำรวจที่เป็นเวลาหลายเดือน เจ้าหน้าที่ทางการเขตผู่ถัวสำรวจพื้นที่ต่างๆ ในเขตหลายรอบ ท้ายที่สุด ได้เลือกให้ที่พักเหอซินเป็นที่พักสำหรับผู้มีรายได้น้อย โดยที่พักอาศัยนี้ไม่เพียงแต่มีเฟอร์นิเจอร์ และเครื่องใช้ไฟฟ้าจำเป็นที่ครบสมบูรณ์ หากยังได้เตรียมแก้วน้ำ ผ้าเช็ดหน้า และผ้าปูเตียงให้กับผู้พักอาศัยด้วย

นอกจากนั้น ภายในเขตที่พักยังได้เปิดซูเปอร์มาร์เก็ต มีอาหาร และของใช้ชีวิตประจำวันเตรียมพร้อม ได้เปิดโซนออกกำลังกาย โดยจัดโต๊ะพูล สนามบาสเกตบอล บริการจัดการที่พักตลอด 24 ชั่วโมง และยังได้จัดห้องซักผ้า และห้องฉายวิดีโอต่างๆ เพื่อให้ผู้ขับรถส่งอาหารได้ใช้ชีวิตอย่างสบาย พักผ่อนให้ดี และออกกำลังกายได้อย่างสะดวก

ที่สุดแล้ว หวังฝูเจา ได้กล่าวด้วยความดีใจว่าเขาโชคดีที่เป็นพนักงานขับรถส่งอาหารกลุ่มแรกที่มีสิทธิ์คัดเลือกที่พัก โดยพวกเขาได้มีโอกาสจับฉลากเพื่อเลือกห้องพักที่ตนชื่นชอบ

ในอนาคต ยังจะมีการจัดที่พักประเภทนี้ให้กับคนงานในธุรกิจใหม่ต่างๆ ด้วย เช่น โชเฟอร์รถเรียกออนไลน์ และพนักงานขายของออนไลน์ ปี 2024 เขตผู่ถัว ยังจะสร้าง “ที่พักสำหรับผู้สร้างสรรค์ในยุคสมัยใหม่” ตามโซนพาณิชย์ และอุตสาหกรรมต่างๆ เพื่อจัดเตียงกว่า 1,000 เตียง ให้กับกลุ่มพนักงานในธุรกิจใหม่ทั้งหลายต่อไป

แหล่งข้อมูล

https://www.salika.co/2024/05/29/quality-of-better-life-delivery-driver-china/