Big Data หรือข้อมูลขนาดใหญ่มหาศาล ซึ่งสามารถนำไปประยุกต์ใช้งานให้เป็นประโยชน์ต่อองค์กรต่างๆ สำหรับภาคเอกชนทั่วไปก็ต้องนำมาใช้ให้เกิดประโยชน์ต่อองค์กรมากที่สุด วัตถุประสงค์การใช้งานเพื่อองค์กรของตนเป็นหลัก แต่นอกจาก Big Data จะมีความสำคัญกับภาคเอกชนแล้วสำหรับภาครัฐนั้นก็มีความสำคัญอย่างยิ่งเช่นกัน เพราะรัฐจำเป็นต้องใช้ข้อมูลของ Big Data มาก่อให้เกิดประโยชน์ต่อประชาชนทุกคน เพื่อจะกระจายความช่วยเหลือไปให้ถึงทุกที่ พร้อมทั้งสามารถนำข้อมูลที่มีการวิเคราะห์ไปใช้ประโยชน์ในการบริหาร วางแผนกำหนดทิศทางในด้านต่างๆ อย่างมีประสิทธิภาพที่สูงขึ้น
Big Data มีความสำคัญและมีประโยชน์กับทุกภาคส่วน
- ส่งเสริมการมีส่วนร่วมจากทุกภาคส่วน
- ปรับปรุงประสิทธิภาพและความโปร่งใสของการทำงานของภาครัฐ
- สนับสนุนนโยบายการทำงานในเชิงรุกที่มุ่งสู่ผลลัพธ์
- ตอบสนองได้ตรงตามความต้องการของประชาชน
- ส่งเสริมการให้บริการประชาชน
หลายคนอาจะสงสัยว่าหน่วยงานภาครัฐจะมีนโยบายอย่างไรสำหรับ Big Data และจะสามารถนำไปใช้อย่างไรได้บ้างเพื่อให้เกิดประโยชน์กับทุกภาคส่วนซึ่งไม่ใช่เรื่องที่ง่ายอย่างแน่นอน เพราะการจะรวบรวมข้อมูลจากแต่ละกระทรวงหรือองค์กรต่างๆ ภายในภาครัฐได้นั้นต้องใช้เวลาไม่น้อย อีกทั้งความพร้อมในเรื่องเทคโนโลยีต่างก็เป็นอีกปัจจัยที่ทางรัฐบาลต้องเข้ามาดูแล
นโยบายทางด้าน Big Data ของรัฐบาล
รัฐบาลพลเอกประยุทธ์ จันทร์โอชา ได้สนับสนุนและส่งเสริม โดยมีวัตถุประสงค์ในการผลักดันภาครัฐเพื่อมุ่งเน้นความ “มั่นคง มั่งคั่ง และยั่งยืน” ตามวิสัยทัศน์ของประเทศไทยในปี 2558-2563 ซึ่งเป็นหนึ่งในยุทธศาสตร์หลักของแผนดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม ในการปรับเปลี่ยนภาครัฐเป็นรัฐบาลดิจิทัล มีการบูรณาการระหว่างหน่วยงาน มีการดำเนินงานแบบอัจฉริยะ ให้บริการโดยมีประชาชนเป็นศูนย์กลาง และขับเคลื่อนให้เกิดการเปลี่ยนแปลงได้อย่างแท้จริง
อีกทั้งสำนักงานพัฒนารัฐบาลดิจิทัล (องค์การมหาชน) เรียกโดยย่อว่า “สพร.” หรือ Digital Government Development Agency (Public Organization) “DGA” ซึ่งเป็นองค์การมหาชนของประเทศไทยภายใต้การกำกับดูแลของกระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร ประกาศแผนทำ “บิ๊กดาต้า (Big Data)” โดยเริ่มเปิด Big Data as a Service ให้หน่วยงานภาครัฐได้ใช้ และภายใต้นโยบายนี้ภาครัฐไทยจะมีมาตรฐานข้อมูลชุดเดียวกันในการให้บริการประชาชน
วิสัยทัศน์รัฐบาลดิจิทัลของประเทศไทย
เพื่อยกระดับภาครัฐไทยสู่การเป็นรัฐบาลดิจิทัลที่มีการบูรณาการระหว่างหน่วยงาน มีการทํางานแบบอัจฉริยะให้บริการโดยมีประชาชนเป็นศูนย์กลาง และขับเคลื่อนให้เกิดการเปลี่ยนแปลงได้อย่างแท้จริง
- Government Integration การบูรณาการระหว่างหน่วยงานต่างๆ ทั้งการเชื่อมโยงข้อมูลและการดําเนินงาน เพื่อสามารถ 1) เห็นข้อมูลประชาชนเป็นภาพเดียวที่สมบูรณ์, 2) ใช้บริการทางเทคโนโลยีร่วมกัน, และ 3) ให้บริการภาครัฐแบบครบวงจร ณ จุดเดียว
- Smart Operations การนําเทคโนโลยีและอุปกรณ์ดิจิทัลมาสนับสนุนการปฏิบัติงานที่มีการใช้เทคโนโลยีดิจิทัลที่เหมาะสม 1) มีการเชื่อมต่อระหว่างเครื่องมืออุปกรณ์, 2) มีระบบการจัดการข้อมูลขนาดใหญ่ (Big Data), และ 3) มีเครื่องมือวิเคราะห์ข้อมูลเชิงลึก (Analytics)
- Citizen-centric Services การยกระดับงานบริการภาครัฐให้ตรงกับความต้องการของประชาชนที่เปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา โดยภาครัฐจะต้องรักษาสมดุลระหว่างความปลอดภัยในชีวิตทรัพย์สิน ข้อมูลของประชาชน และการอำนวยความสะดวกแก่ผู้รับบริการ
- Driven Transformation การขับเคลื่อนการเปลี่ยนแปลงสู่รัฐบาลดิจิทัลในทุกระดับของบุคลากรภาครัฐ ซึ่งรวมไปถึงการเปลี่ยนแปลงองค์กรในด้านขั้นตอนการทํางานเทคโนโลยี และกฎระเบียบ
การนำ Big Data มาใช้งานในหน่วยงานภาครัฐ
- ใช้ในหน่วยงานด้านสาธารณสุข ด้านวิทยาศาสตร์ ด้านความมั่นคง ด้านการเงิน ด้านการบริการประชาชน ด้านเกษตรกรรม ด้านสาธารณูปโภค หรือ ด้านคมนาคม อาทิ
- การใช้เพื่อวิเคราะห์ข้อมูลอุตุนิยมวิทยาในการพยากรณ์อากาศ
- การใช้เพื่อวิเคราะห์ข้อมูลจราจร
- การวิเคราะห์ข้อมูลเพื่อลดปัญหาและป้องกันการเกิดอาชญากรรม
- การวิเคราะห์ข้อมูลด้านสาธารณสุข เช่น แนวโน้มของผู้ป่วย การรักษาพยาบาล หรือการเกิดโรคระบาด
- การวิเคราะห์ข้อมูลด้านน้ำ แหล่งน้ำ ปริมาณฝน และการใช้น้ำ
- การวิเคราะห์ข้อมูลการใช้ไฟฟ้า ค่าการใช้พลังงาน
- การวิเคราะห์ข้อมูลทางการทหารและความมั่นคงต่างๆ
- การวิเคราะห์ข้อมูลเพื่อตรวจสอบการเสียภาษีของประชาชนหรือบริษัทห้างร้านต่างๆ
- การนำไปใช้ประโยชน์ด้านการบริหารจัดการภัยธรรมชาติ
จะเห็นได้ว่าประโยชน์ของการนำ Big Data มาใช้ยังมีอีกมากมายมหาศาล ดังนั้นจึงต้องเตรียมพร้อมนำข้อมูล Big Data มาใช้ก่อให้เกิดประโยชน์สงสุด แต่อย่างที่ทราบกันว่าหน่วยงานภาครัฐในประเทศไทยนั้นมีมากมาย การดำเนินการหรือประสานงานแต่ละครั้งก็ย่อมมีข้อติดขัดบ้าง ซึ่งปัญหาหลักๆ ก็มีดังนี้
ข้อจำกัด/ปัญหา/ข้อติดขัดในการดำเนินการ Big Data
- ด้านข้อมูล
- ยังไม่มีการจัดระบบข้อมูลภายในหน่วยงาน
- รูปแบบของข้อมูลที่จะนำมาใช้ร่วมกันมีหลากหลายรูปแบบ ทำให้ยากต่อการนำมาเชื่อมโยงและการนำมาใช้ประโยชน์
- ข้อมูลไม่ได้มีการจัดเก็บอย่างต่อเนื่อง / ข้อมูลไม่ทันสมัย
- ไม่สามารถเข้าถึงหรือเชื่อมโยงข้อมูลของหน่วยงานอื่นๆ ได้
- การเชื่อมโยงข้อมูลไม่ได้เป็นแบบอัตโนมัติ
- ข้อมูลมีความซับซ้อนและไม่สมบูรณ์
- ช่วงเวลาอัพเดทข้อมูลของแต่ละหน่วยไม่ตรงกัน
- ไม่มีการนำข้อมูลที่มีอยู่มาใช้ประโยชน์
- ไม่มีแหล่งข้อมูลกลางเพื่อใช้ประโยชน์ร่วมกัน
- ยังไม่สามารถดึงข้อมูลเชิงลึกจากบางหน่วยงานได้
- ด้านบุคลากร
- ขาดบุคลากรที่มีความรู้ความสามารถเฉพาะด้าน Big Data (นักวิทยาศาสตร์ข้อมูล (Data Scientist), นักวิศวกรข้อมูล (Data Engineers), ผู้เชี่ยวชาญเฉพาะทาง (Domain Expert), นักวิเคราะห์ข้อมูล (Data Analyst))
- ขาดผู้ประสานงานที่ช่วยผลักดันนโยบายประเทศให้ได้มาซึ่งข้อมูล
- จำนวนบุคลากรไม่เพียงพอ
- เจ้าหน้าที่ขาดแรงจูงใจ เพราะค่าตอบแทนจากหน่วยงานเอกชนสูงกว่า
- บุคลากรขาดความพร้อมในการปฏิบัติหน้าที่ ปรับตัวไม่ทันต่อการเปลี่ยนแปลง
- บุคลากรด้านข้อมูล ยังยึดติดกับความเป็นเจ้าของข้อมูลและไม่เชื่อมั่นในความปลอดภัยของข้อมูล
- บุคลากรทางคอมพิวเตอร์ขาดทักษะและความเชี่ยวชาญในการใช้เครื่องมือการจัดการและวิเคราะห์ข้อมูล Big Data
- บุคลากรมีความรู้ความเข้าใจทางทฤษฎี แต่ยังไม่มีการปฏิบัติจริง
- ด้านโครงสร้างพื้นฐาน/ระบบงาน/อุปกรณ์ด้าน IT
- ห้อง Data Center ไม่สามารถขยายเพื่อรองรับปริมาณงานที่จะเพิ่มขึ้นในอนาคต
- ขาดเครื่องมือและอุปกรณ์ในการจัดทำ Big Data ทั้งการจัดเก็บและวิเคราะห์ข้อมูล
- อุปกรณ์ขาดความทันสมัย
- เครื่องมืออุปกรณ์ในการจัดเก็บมีความหลากหลายทำให้ยากต่อการเลือกใช้
- ขาดความพร้อมในด้านโครงสร้างพื้นฐาน
- ขาด Software ที่ทันสมัย สำหรับการ Cleaning Data และการ Analytic
- ไม่มีแหล่งสำรองข้อมูล
- ด้านงบประมาณ
- ไม่มี / ไม่ได้รับการจัดสรรงบประมาณในการลงทุนทำโครงสร้างพื้นฐานของ Big Data
- การของบประมาณมีความล่าช้า ไม่ทันต่อการทำงาน
- ขาดงบประมาณด้านการพัฒนาบุคลากร
- ขาดงบประมาณในการปรับปรุง / บำรุงรักษาระบบงาน / ฐานข้อมูล
- ควรได้รับการสนับสนุนงบปรับปรุง Data center
- ด้านกฎหมาย
- ติดขัดเรื่องกฎหมาย และข้อระเบียบที่เกี่ยวข้อง
- ยังไม่มีกฎหมาย นโยบาย และมาตรฐานสำหรับการใช้งานเทคโนโลยี Big Data
แนวทางนำเสนอการขับเคลื่อน Big Data ของภาครัฐ
เนื่องจากปัญหาทั้งหลายบนข้างต้นที่กล่าวมา จึงนำไปสู่แนวทางการนำเสนอการขับเคลื่อน ดังนี้
1 Governance
1.1 ขจัดอุปสรรคด้านกฎหมายในการแลกเปลี่ยนข้อมูลระหว่างหน่วยงาน
- กฎหมายที่เป็นอุปสรรคต่อการแลกเปลี่ยนข้อมูล
- กฎหมายที่ใช้กำกับดูแลข้อมูลภาครัฐประเภทต่างๆ
- แนวทางการดำเนินงานและผู้รับชอบ
1.2 กำหนดแนวทางการคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล และข้อมูลที่ต้องปกปิด
- กรอบการกำกับดูแลข้อมูล (Data Governance Framework)
- การจัดจำแนกประเภทของข้อมูล (Data Classification)
- แนวปฏิบัติในการแลกเปลี่ยนข้อมูลส่วนบุคคล (Operational Procedures)
- การให้สิทธิ์ความยินยอมในการเข้าถึงข้อมูล (Consent)
1.3 กำหนดมาตรฐานเพื่อการเชื่อมโยงและปรับปรุงข้อมูล
- มาตรฐานฟิลด์ข้อมูลที่ใช้เชื่อมโยง / Core Vocabulary
- การจัดเตรียมและปรับปรุงข้อมูล / Data Management Guidelines
- ขับเคลื่อนโครงการที่มีความสำคัญ โดยให้การสนับสนุนทางงบประมาณ องค์ความรู้ และบุคลากร
2 Demand
- ดำเนินโครงการขับเคลื่อนการใช้ประโยชน์ Big Data 6 โครงการ คือ การช่วยเหลือผู้มีรายได้น้อย, การเกษตร, การศึกษาและตลาดแรงงาน, การท่องเที่ยวและคมนาคม, สาธารณสุข, และการบริหารจัดการน้ำ
- ส่งเสริมการมีส่วนร่วมและความร่วมมือกับภาครัฐและภาคเอกชน
3 Supply
- ทะเบียนฐานข้อมูลและข้อมูลขนาดใหญ่ภาครัฐ
- ขับเคลื่อนการเปิดเผยชุดข้อมูลที่มีคุณค่าสูง
- ขับเคลื่อนการบูรณาการฐานข้อมูลกลางภาครัฐ
4 Infrastructure
- ทีมวิเคราะห์ข้อมูลเฉพาะกิจ (Government Data Analytics Team) ได้แก่ ทีมนักวิเคราะห์ Data Scientist, Organization & Governance, Analytic Tools & Sandbox
- บริการเครื่องมือ (Data Analytics Tools as a Service) ได้แก่ API Management, Data Bus / Data Lake, Analytics Tools
- ระบบ (Government Data Analytics Center (Portal)) ได้แก่ Datasets, APIs, Visualization
จะเห็นได้ว่า Big Data นั้นมีความสำคัญมากไม่ว่าจะสำหรับหน่วยงานภาครัฐหรือหน่วยเอกชนเองก็ตาม เพราะข้อมูลจำนวนมากนั้นสามารถนำมาวิเคราะห์สิ่งต่างๆ หรือเรื่องราวที่คาดว่าจะเกิดขึ้นได้ในอนาคต เพื่อนำไปเป็นแนวทางในการรับมือกับเหตุการณ์ที่จะเกิดขึ้น หรือนำข้อมูลที่ได้จากการคัดแยกและผ่านกระบวนการคิดวิเคราะห์มาแล้วไปพัฒนาประชาชนและประเทศชาติต่อไป
ขอขอบคุณแหล่งที่มา
https://library2.parliament.go.th/ejournal/content_af/2559/dec2559-4.pdf
https://dga.or.th/upload/download/file_d4fce7eccd840ada0ced6894a8580efd.pdf